Φύλα και διαθεματικότητα


"Θα έλθει μια μέρα που τα ανθρώπινα όντα θα έχουν χρυσοκόκκινα μάτια και αστρικές φωνές" Ingeborg Bachmann

Το τέλος της Στρέλλας (της ταινίας του Πάνου Κούτρα που προβλήθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Φύλα και Εξουσία) αγκαλιάζει τη δυνατότητα ενός μέλλοντος, το οποίο αποδομεί συστηματικά το οριακό δίπολο του φυσιολογικού. Το αίτημα της Μπάχμαν στoυς τοίχους της παλιάς Λευκωσίας φαίνεται να διεκδικεί το ίδιο μέλλον, - της διεύρυνσης του φαντασιακού των ανθρώπινων όντων, πέρα από τις συμβάσεις του εδραιωμένου ορίζοντα.

Η αναγκαιότητα της δημιουργίας ενός χώρου –ετεροτοπικού διαρκώς μέσα σε συνθήκες ακραίου καπιταλισμού– που να διαπραγματεύεται και πάλι τους όρους του ανθρώπινου στη βάση των φύλων, της πολιτικής, κοινωνικής και ταξικής ταυτότητας, προωθεί κινηματικές δράσεις ενταγμένες στο πλαίσιο της διαθεματικότητας, – της σύγκρουσης με τις υπάρχουσες δομές του οικονομικοκοινωνικοπολιτικού συστήματος. Το ζήτημα των φύλων δεν μπορεί να τεθεί υπό συζήτηση αυτόνομα, χωρίς συγκείμενη πολιτική αναφορά στο σύστημα του καπιταλισμού ή στους παρεπόμενους αποκλεισμούς που δημιουργούνται σε επίπεδο φυλής, τάξης ή αναπηρίας στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων υποκειμενοποίησης. Αφορά σε ζωτικό βαθμό μια νοητή μετατόπιση – την διαπραγμάτευση της έννοιας της διαφοράς πολιτισμικής/ταξικής/σεξουαλικής όπως την ορίζει ο Φουκώ στις Λέξεις και τα Πράγματα: the stark impossibility of thinking that – την αποδόμηση μιας κατασκευασμένης ετερότητας αλλεπάλληλων διπολικών μηχανισμών, προκειμένου να γίνει αντιληπτή η ψευδαίσθηση του ορίου ή της καθαρότητας ανάμεσα στο εγώ και ο άλλος (να δοθεί φωνή σε ό,τι κείται άφωνο, μη εντάξιμο ή ανοίκειο, ακόμα και κατανοητό μέσα από το πρίσμα που το όρισε εξαρχής χωρίς την συμβολή του). Η έννοια της διαθεματικότητας εκθέτει τον στενό δεσμό των πολλαπλών ταυτοτήτων ή σημασιών που υποκειμενοποιούν ή αποκειμενοποιούν τα άτομα εφόσον εμπλέκει στη συζήτηση πτυχές του πολιτικού: την εξάρτηση του καπιταλισμού από το κορεσμένο φαντασιακό της πατριαρχίας, την εκμετάλλευση των κεκτημένων δικαιωμάτων «ισότητας» των φύλων από τον νεοφιλελευθερισμό, τη διαμόρφωση του «ανδρικού» φαντασιακού μέσα σε συμφραζόμενα «τουρκικής κατοχής», το ζήτημα του οικοφεμινισμού ως προοπτική εναλλακτικής θέασης του κόσμου, στη βάση της άρνησης του σχίσματος φύση/άνθρωπος και της συμπερίληψης όλων των τάσεων που χαρακτηρίστηκαν «μειονοτικές» ή «μη εντάξιμες» στο πλαίσιο της κυριαρχίας ενός συστήματος διχοτομήσεων.

Η εγκόλπωση ενός λόγου που εγκαταλείπει συνειδητά πια την σιγουριά της εκφοράς του και διαπραγματεύεται συνεχώς τους τρόπους με τους οποίους σχηματοποιείται ή πραγματώνεται μέσα σε ένα πολλαπλό δίκτυο ενταξιμότητας ή μη ενταξιμότητας, ενός λόγου που διατρέχει όλα τα επίπεδα, όλα τα σχίσματα ανάμεσα στο ιδιωτικό/το κοινωνικό, το ταξικό, το φυλετικό, το θρησκευτικό, το σωματικό, το πολιτικό ή το πολιτισμικό συνιστά αναγκαιότητα προκειμένου να διασαλευτούν όλες οι μη ορατες περιοχές που οικοδόμησαν ή οικοδομούν ακόμα το υπάρχον σύστημα.

There is no gender identity behind the expressions of gender. Identity is performatively constituted by the very ‘expressions’ that are said to be its results.

Judith Butler