Μια βόλτα στη Παλαιστίνη...


Η οποιαδήποτε αναφορά και προσπάθεια περιγραφής της κοινωνικής κατάστασης στην Παλαιστίνη θα απαιτούσε, αν ήθελα να κατατοπίσω τον αναγνώστη σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, μια πολυσέλιδη ανάλυση ακόμη κι αν επέλεγα να μιλήσω για μια μόνο πόλη της Δυτικής Όχθης. Αυτό συμβαίνει γιατί η κατάσταση είναι τόσο περίπλοκη που για την απόδοση, έστω μιας γενικής εικόνας κάθε περιοχής, χρειάζονται πολλές λεπτομέρειες, αφού κάθε πόλη, χωριό, καταβλυσμός, δρόμος, γειτονιά, μπορεί να διέπεται από διαφορετικό καθεστώς το οποίο είναι σημαντικό να τονιστεί πριν ονομάσω ή χαρακτηρίσω μια περιοχή βιώσιμή ή μη. Συνήθως αν πρέπει να απαντήσω σε ένα λεπτό πώς είναι η Παλαιστίνη, απαντώ ότι όλα τα κέντρα των πόλεων της Δυτικής Όχθης είναι ήρεμα και ενδεχομένως η ζωή θα μπορούσε να κυλήσει κάπως φυσιολογικά, αλλά στους προσφυγικούς καταβλυσμούς και τα περίχωρα που βρίσκονται κοντά σε εποικισμούς, στρατιωτικές βάσεις ή στο τείχος η κατάσταση μπορεί να θεωρηθεί παρανοϊκή.

Όμως, αυτή η απάντηση θα έδινε την λανθασμένη εντύπωση ότι τα κέντρα δε βιώνουν καμία καταπίεση και ότι στα περίχωρα δεν υπάρχει ζωή. Το βασικό είναι να καταλάβουμε ότι η καταπίεση και οι βίαιες συνέπειες της κατοχής βρίσκονται παντού και η πεισματική αντίσταση για να συνεχιστεί η ζωή ακόμα και εκεί που φαντάζει αδύνατο, βρίσκεται επίσης παντού. Παρόλη τη δυσκολία του εγχειρήματος και τον περιορισμένο χώρο στο περιοδικό, θα επιχειρήσω να δώσω μια αρχική προσέγγιση του πιο πάνω φαινομένου. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι θα αναφερθώ στη περιοχή των Ιεροσολύμων και της Βηθλεέμ που θεωρούνται ακόμα από τις “ήσυχες” περιοχές της Δυτικής Όχθης, περιοχές τις οποίες επισκέπτονται καθημερινά εκατοντάδες τουρίστες και στις οποίες η ζωή, φαινομενικά, κυλά φυσιολογικά, παρότι στην πραγματικότητα συμβαίνουν καθημερινά, τόσο στο κέντρο όσο και στα περίχωρα, “μικρά” συμβάντα που παρουσιάζουν το στυγνό πρόσωπο της κατοχής. Αυτές οι περιοχές καλούνται να αποδείξουν καθημερινά πως η αντίσταση δεν σταμάτησε ποτέ, ενώ το μεγαλύτερο μέσο αντίστασης είναι το γεγονός ότι οι κάτοικοι συνεχίζουννα δείχνουν καθημερινά αμέτρητη υπομονή και δύναμη ώστε να συνεχίσουν να ζουν στη γη τους, να μην την παραδώσουν και να προσφυγοποιηθούν.

Η είσοδός μου στα παλαιστινιακά εδάφη έγινε από τη γέφυρα Allenby, η οποία αποτελεί ένα από τα τρία σημεία ελέγχου στα σύνορα Δυτικής Όχθης και Ιορδανίας και όπου επιτρέπεται η είσοδος και έξοδος από τη χώρα. Για τους Παλαιστινίους της Δυτικής Όχθης αποτελεί και το μοναδικό πέρασμα εξόδου τους από τη χώρα, αφού τούς απαγορεύεται η χρήση του αεροδορομίου στο Τελ Αβιβ όπως και η απευθείας διάβασή τους σε άλλες χώρες που συνορεύουν με τη Παλαιστίνη όπως η Συρία, ο Λίβανος και η Αίγυπτος.

Για να καταφέρω να περάσω έπρεπε να υποστώ τον έλεγχο των ιορδανικών αρχών, τη μεταφορά μας στη γέφυρα για έλεγχο από τις ισραηλινές αρχές, ατέλειωτες ώρες αναμονής στο λεωφορείο και στα σύνορα με την εναλλαγή πέντε τουλάχιστον σημείων ανακρίσεως για τον λόγο που με έκανε να θέλω να επισκεφτώ τη χώρα και για το αν σκοπεύω να επισκεφτώ τη Δυτική Όχθη ή όχι. Στην έξοδο από τα σύνορα πήρα το λεωφορείο με κατεύθυνση τα Ιεροσόλυμα. Η διαδρομή γινόταν όλο και πιο όμορφη. Μέσα στη μισή ώρα που διαρκεί η διαδρομή, το τοπίο της ερήμου, όπου βρίσκεται ο σταθμός των συνόρων, εναλλάσσεται με εικόνες από λόφους με άγρια βλάστηση και πευκοδάση.

Από τον αυτοκινητόδρομο μπορείς να παρατηρήσεις τα πρώτα σημάδια του καθεστώτος άπαρχαϊντ που διέπουν την περιοχή. Ο αυτοκινητόδρομος, ο οποίος βρίσκεται σε άριστη κατάσταση και ενώνει απευθείας την πόλη της Ιεριχού με τα Ιεροσόλυμα περνώντας μέσα από τη Δυτική Όχθη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από Ισραηλινούς ή Παλαιστίνιους κατόχους ισραηλινής ταυτότητας. Εκεί έχεις και την πρώτη οπτική επαφή με τους εποικισμούς, οι οποίοι είναι παράνομα κτισμένοι μέσα στα εδάφη της Δυτικής Όχθης. Πάνω στις κορυφές των λόφων, βρίσκονται περικυκλωμένοι από ένα ψηλό τείχος με μία ή δύο εισόδους και εξόδους, ενώ οι δρόμοι χρησιμοποιούνται μόνο από τους εποίκους, οι οποίοι φρουρούνται από το στρατό. Το τείχος, που χτίστηκε κατά μήκος της πράσινης γραμμής με σκοπό να διαχωρήσει και να απομονώσει τη Δυτική Όχθη από την υπόλοιπη Παλαιστίνη, δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό από τον κεντρικό δρόμο, που χρησιμοποιείται για να μεταφέρονται συνήθως τα γκρουπ των τουριστών που έρχονται από την Ιορδανία για να μεταβούν στα Ιεροσόλυμα ή από τους Εβραίους που μετακινούνται από περιοχές που ελέγχει το Ισραήλ προς τους εποικισμούς της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, Ιεριχού, και της κοιλάδας του Ιορδάνη.

Μπαίνοντας στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, πριν φτάσουμε στο κέντρο, περνούμε για πρώτη φορά από κατοικημένη περιοχή Παλαιστινίων. Η περιοχή της Αν. Ιερουσαλήμ έχει πάρει σήμερα το όνομα αμφιλεγόμενη ζώνη Ε1 επειδή, κατά τη Συμφωνία του Όσλο, αν και ανήκει στην παλαιστινιακή αρχή, προσαρτείται σιγά σιγά ολόκληρη στο Ισραήλ με παράνομα μέσα, χτίσιμο δεκάδων αποικισμών, ανέγερση τειχών, κατεδάφιση σπιτιών, πιέσεις για διωγμό κάτοικων και απαγόρευση συντήρησης ή ανοικοδόμησης νέων κτιρίων. Παράλληλα, με την πρόσφατη απόφαση δημιουργίας τραμ, το οποίο θα περικυκλώσει σταδιακά την περιοχή και θα την αποκόψει από την υπόλοιπη Δυτική Όχθη, η οικονομική επιβίωση καθίσταται πολύ δύσκολη. Έτσι, Ε1 ονομάζεται η ζώνη που συνδέει την κατεχόμενη και προσαρτημένη Ανατολική Ιερουσαλήμ με τον εβραϊκό οικισμό Μααλέ Αντουμίν στη Δυτική Όχθη. Οι περιορισμοί στην ανάπτυξη και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο των κατοίκων φαίνεται καθαρά από την εικόνα της Αν. Ιερουσαλήμ σε σύγκριση με την αντίστοιχη της Δυτικής Ιερουσαλήμ που κατοικείται από Ισραηλινούς. Τα πυκνοκτισμένα χαμηλά σπίτια στο δρόμο, τα μικρά μαγαζιά ρούχων, υποδημάτων, ηλεκτρικών συσκευών, κινητής τηλεφώνιας, οι υπεραγορές, οι φρουταρίες, οι φούρνοι και οι καφετέριες, όντας πολύ μικρά, συμπαθητικά κτίρια, κάνουν ακόμα πιο μεγάλη την αντίθεση με το μοντέρνα διακοσμημένο και επενδυμένο προϊόν στο εσωτερικό τους. Στους δρόμους μπορείς να παρατηρήσεις έντονα την έλλειψη κρατικής πρόνοιας όσον αφορά την καθαριότητα, την επισκευή σπασμένων πεζοδρομίων και την καλή φωταγώγηση, ενώ είναι ουσιαστική η διαφορά σε σχέση με τη στενή λεωφόρο που ακολουθούμε για να φτάσουμε στο κέντρο των Ιεροσολύμων, όπου βλέπουμε περιοχές κατοικημένες από Ισραηλίτες, με πολλές υπηρεσίες, δρόμους πεντακάθαρους, κτίρια καινούργια ή πλήρως συντηρημένα, με περιοχές πρασίνου και πάρκα, αγορές και εμπορικά κέντρα κτισμένα όλα με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Το λεωφορείο φτάνει αισίως στον προορισμό του, έξω από τα τείχη της παλιάς πόλης, στη λεωφόρο Σαλαχεντίν, όπου βρίσκονται οι δύο κεντρικοί σταθμοί λεωφορείων των Παλαιστινίων. Σε αυτούς, ακόμα κι αν τους έχει δοθεί ισραηλινή ταυτότητα ή άδεια παραμονής στην παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ, τούς απαγορεύεται να μετάβουν σε ισραηλίνα μέσα μεταφοράς και γι αυτό, εναλλακτικά, τους είχε επιτραπεί να χρησιμοποιούν παλιά λεωφορεία αισθητώς διαφορετικά από τα ισραηλινά. Αν ζήσεις έστω και λίγες μέρες στην παλιά πόλη, η οποία είναι χωρισμένη στο μουσουλμανικό, αφροπαλαιστινιακό, χριστιανικό, εβραϊκό και αρμενικό τμήμα, μπορείς έντονα να νιώσεις όλη την πολιτική και θρησκευτική διαμάχη, ενώ μπορείς να δεις ξεκάθαρα τον κοινωνικό και οικονομικό διαχωρισμό που συμβαίνει σε μεγαλύτερη κλίμακα σε όλη τη χώρα. Μέσα στον πανικό, λόγω των χιλιάδων τουριστών που επισκέφτονται καθημερινά την πολυάσχολη παραδοσιακή αγορά της παλιάς πόλης, διαδραματίζονται περίπλοκες μέχρι παρανοϊκές καταστάσεις που δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές.

Η παράνομα έντονη παρουσία του ισραηλινού στρατού και της αστυνομίας σε όλα τα τμήματα –εκτός του εβραϊκού– δικαιολογείται πάντα για τη δήθεν απαραίτητη προστασία των εβραίων κατοίκων από τους Παλαιστίνιους. Σοκαριστική είναι επίσης η εμπειρία του να καθήσεις σε μια καφετέρια έξω από τα τείχη στην εβραϊκή πλευρά και να σου προτείνουν να πληρώσεις επιπλέον 3 ευρώ το άτομο, για να έχεις αποκλειστική προστασία από τους φύλακες της καφετέριας λόγω και πάλι των Παλαιστινίων. Όλα αυτά δημιουργούν αμέσως στους χιλιάδες τουρίστες αλλά και στους ίδιους τους εβραίους κατοίκους, την εντύπωση ενός πολεμικού κλίματος, που θέλει τους Παλαιστίνιους εξτρεμιστές, βίαιους, αιμοβόρους και παράλληλα όλα τα μέτρα “προστασίας” απαραίτητα.

Για τους λίγους επισκέπτες, που θα επιλέξουν να μείνουν στους όμορφους ξενώνες του μουσουλμανικού ή χριστιανικού τμήματος της παλιάς πόλης, γίνεται αναπόφευκτα φανερή η ένταση που υπάρχει πίσω από την εικόνα της όμορφης, πολυάσχολης αγοράς και της χαρούμενης, γεμάτης ενέργεια κίνησης στους δρόμους. Ξεκάθαρο είναι και το ποιά στην πραγματικότητα είναι η βίαιη εξτρεμιστική πλευρά, λόγω αφενός των ενεργειών του στρατού και αφετέρου της παρουσίας των εβραίων εποίκων μέσα στην παλιά πόλη, οι οποίοι παρεμβαίνουν καθημερινά κάνοντας αφόρητη τη ζωή των Παλαιστινίων και αναγκάζοντάς τους ενίοτε σε φυγή. Εικόνες όπως το αδικαιολόγητο, πολύωρο κλείσιμο στενών που οδηγούν σε κατοικίες, ο ξυλοδαρμός γυναικών και παιδιών σε περίπτωση που διαμαρτυρηθούν έστω και λεκτικά, η σύλληψη και εμπόδιση κατά καιρούς των ανθρώπων να μεταβούν στα τζαμιά, η υπόδειξη ενός μόνο συγκεκριμένου δρόμου για πρόσβαση στο τέμενος του Αλ Ακσα που αναγκάζει τους ανθρώπους να κάνουν κύκλους ενώ απαιτεί πάνω από μισή ώρα περπάτημα, η χρήση στενών με πολλά σκαλοπάτια επικίνδυνα για ηλικιωμένους και παιδιά, η περιφρούρηση των παιδότοπων για να μην εισέρχονται παιδιά Παλαιστινίων και, τέλος, η ερήμωση ολόκληρης της πόλης από τους Παλαιστίνιους με τη δύση του ήλιου και η παράλληλη εξόρμηση των εβραίων κατοίκων στα στενά με σκοπό να προκαλέσουν ζημιές στις παλαιστινιακές περιουσίες, αποτελούν λίγα από τα αμέτρητα μέτρα ελέγχου και τρομοκρατίας των Παλαιστινίων, τα οποία ταυτόχρονα δεν μπορούν να γίνουν φανερά αντιληπτά στους θρησκευτικούς τουρίστες που περνούν δύο ώρες στην παλιά πόλη για το προσκύνημά τους κι έπειτα μεταβαίνουν στα ξενοδοχεία τους στην εβραϊκή πάντα πλευρά.

Μετά από λίγες μέρες παραμονής και ατέλειωτων ωρών περιπλάνησης στα όμορφα στενά της παλιάς πόλης των Ιεροσολύμων και της παλαιστινιακής συνοικίας έξω από τα τείχη, παίρνω το λεωφορείο από το σταθμό των Παλαιστινίων για να περάσω επιτέλους στη Δυτική Όχθη, στα εδάφη που βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο της παλαιστινιακής αρχής. Το λεωφορείο γεμάτο με εργάτες που έχουν άδεια εργασίας στα Ιεροσόλυμα ή με κόσμο που του δόθηκε άδεια ημερών, ή και κάποιων ωρών, για να μεταβεί για προσκύνημα ή να επισκεφθεί συγγενείς. Στη διαδρομή για το check point, ώστε να περάσουμε το τείχος και να μπούμε στη Βηθλεέμ, το λεωφορείο σταματά από μπλόκο στρατού μέσα στα σύνορα της Ιερουσαλήμ και στρατιώτες μπαίνουν μέσα για να ελέγξουν τα διαβατήρια και τις άδειες εισόδου όλων των επιβατών. Μετά από αναμονή μισής ώρας φτάνουμε στο check point. Ένας στενός διάδρομος οδηγεί μέσα στο κτίριο ελέγχου. Στρατιώτες, αστυνομία, κάμερες, συστήματα ανάγνωσης αποτυπωμάτων και ίριδας των ματιών, κρύοι άσπροι τοίχοι, κάγκελα, κυκλικές σιδερένιες πόρτες και ένας στενός διάδρομος, που μοιάζει με κλουβί, μάς συνοδεύει στην έξοδό μας για τη Βηθλεέμ. Αν και πέρασα δεκάδες φορές τη διαδικασία εισόδου και εξόδου από το check point, δεν είναι δυνατό να μη με κατακλύσουν τα ίδια αισθήματα αγανάκτησης, προσβολής της ανθρώπινής μου αξιοπρέπειας καθώς και το αίσθημα της απαξίωσης και υποτίμησης των κατοίκων και των επισκεπτών της Δυτικής Όχθης, παρόλο που δεν έγινα μάρτυρας άμεσης παρενόχλησης ή απόρριψης εισόδου κάποιου Παλαιστίνιου. Προκύπτουν μόνο και μόνο από την υποδομή του ίδιου του σημείου ελέγχου.

Το ταξί διασχίζει την κύρια λεωφόρο της Βηθλεέμ και σε 10 λεπτά βρίσκομαι στην κεντρική πλατεία με τον τεράστιο ναό της γέννησης του Χριστού στη μια πλευρά και απέναντι το μέγαλο κεντρικό τέμενος. Με το που τελειώνει το κάλεσμα ο ιμάμης ξεκινούν οι καμπάνες. Από το σφίξιμο που μου προκαλεί το περιβάλλον στην ισραηλινή πλευρά με τις εικόνες των ενόπλων, του στρατού, του παρανοϊκού ελέγχου, οδηγούμαι αμέσως στο αίσθημα της χαλάρωσης. Όλα κινούνται πιο φυσιολογικά, οι άνθρωποι δεν κυκλοφορούν με θρησκευτικές στολές και γρήγορο βάδην στους δρόμους, δεν υπάρχουν ένοπλοι με πολιτικά ή στρατιώτες, δεν υπάρχουν άνθρωποι που να σε κοιτάζουν στραβά ή υποτιμητικά επειδή είσαι μελαχρινός. Είναι απόγευμα και η κίνηση στο δρόμο είναι αρκετή. Ζευγαράκια ή οικογένειες κάθονται στις καφετέριες, η αγορά είναι ακόμα ανοιχτή, παρέες αγοριών αράζουν στα παγκάκια της πλατείας και τρώνε απο τα φαστφουντάδικα. Οι μουσικές από τις καφετέριες, οι μυρωδιές από τα φαγητά και τους πλανώδιους πωλητές με τα καλαμπόκια, οι περιποιημένες χαμογελαστές φυσιογνωμίες και ο μεγάλος αριθμός νεολαίας, σε κάνουν να νιώθεις αμέσως φιλόξενα και οικεία. Από την πλατεία περνώ μέσα στα στενά της παλιάς πόλης της Βηθλεέμ όπου τα μαγαζάκια διατηρήθηκαν στους παραδοσιακούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. Αμέτρητα καταστήματα με σουβενίρ, χρυσοχοεία, καταστήματα μπαχαρικών, η λαϊκή αγορά και καταστήματα ρούχων που είχαν από παραδοσιακές τζελαπίες μέχρι βραδινά μοντέρνα φορέματα και αξεσουάρ. Διασχίζοντας την αγορά φτάνω στο κέντρο της και στην κεντρική πλατεία όπου τελειώνει ο πεζόδρομος. Εκεί στο κέντρο σε μια περίτεχνη κατασκευή είναι στημένες οι φωτογραφίες όλων των πολιτικών κρατουμένων με πανό που ζητά την απελευθέρωσή τους.

Σε όλη την περιφέρεια της Βηθλεέμ, αλλά κυρίως μέσα στην πόλη, η κανονικότητα και οι όμορφες εικόνες που μπορεί να σε κάνουν να ξεχάσεις την κατοχή (είτε μέσω του ελέγχου των περιορισμών των συλλήψεων είτε μέσω των μειωμένων – αλλά αισθητών – επιθέσεων του ισραηλινού στρατού στους προσφυγικούς καταυλισμούς), διαταράσσονται συνεχώς με εικαστικές παρεμβάσεις στο κέντρο, στις γειτονίες, στα σχολεία και σε κάθε στενό, που θυμίζουν στον κόσμο τον αγώνα που συνεχίζεται. Οι παρεμβάσεις αυτές μπορεί να είναι προσωπική ή κοινοτική ενέργεια και εμφανίζονται με διάφορους τρόπους. Οι πλέον συχνές παρεμβάσεις είναι τα γκραφίτι και τα στένσιλ που είναι διάσπαρτα παντού και μπορεί να εικονίζουν φυλακισμένους, μάρτυρες, τοποθεσίες από τα χωριά των προσφύγων, σκίτσα πολιτικών σκιτσογράφων ή ηγετικά πρόσωπα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στους αγώνες των Παλαιστινίων μέχρι και πρόσφατα. Επίσης, αφίσες για φόρο τιμής στους μάρτυρες χριστιανούς και μουσουλμάνους βρίσκονται παντού. Όλα αυτά τα μέσα έκφρασης για διαμαρτυρία για το καθεστώς που τους έχει επιβληθεί μπορείς να τα δεις σε μεγαλύτερο βαθμό να χρησιμοποιούνται μέσα στους προσφυγικούς καταυλισμούς.

Στο κέντρο της Βηθλεέμ υπάρχει ενας μικρός προσφυγικός καταυλισμός ο οποίος είναι ενσωματωμένος στην πόλη. Δε βρίσκεται στα περίχωρα ή κοντά στα σύνορα όπως συνηθίζεται, αλλά όταν εισέρχεσαι σε αυτόν γίνεται αμέσως ξεκάθαρο ότι εισέρχεσαι σε καταυλισμό. Ξαφνικά, οι δρόμοι και τα καταστήματα, τα χαριτωμένα μονοπάτια, τα περιποιημένα διατηρητέα σπίτια με τις αυλές και τα λουλούδια τους σμικραίνουν τρομακτικά. Στους καταυλισμούς, λόγω του ότι τους παραχωρήθηκε από τα Η.Ε. περιορισμένο όριο επέκτασης σε πλάτος και σε ύψος και λόγω του ότι οι οικογένειες από το 48 έχουν πληθύνει, δημιουργείται τεράστιο πρόβλημα υπερπληθυσμού, το οποίο επηρεάζει δραματικά τις πυκνοκατοικημένες πια κοινότητες. Φανταστείτε μόνο αυτό: η τέντα που παραχωρήθηκε σε κάθε οικογένεια με την προσφυγοποίηση αλλά και τα λίγα μέτρα απόστασης από την τουαλέτα κάθε οικογένειας, έχουν γίνει πια παράγκες και πάνω στα ίδια αυτά όρια η κάθε οικογένεια έκτισε το σπίτι της.

Σήμερα σε όλους τους προσφυγικούς καταυλισμούς της Παλαιστίνης, όπου οι κάτοικοι μπορεί να φτάνουν μέχρι και τις 30.000, κανένα σπίτι δε βλέπει τον ήλιο και όλα λειτουργούν με το ηλεκτρικό φως όλη μέρα. Επίσης οι δρόμοι τους, εκτός από τον κεντρικό δρόμο κάθε καταυλισμού, έχουν πλάτος το πολύ δύο μέτρα. Όχι μόνο δεν υπάρχουν χώροι πρασίνου ή παιδότοποι για τα παιδιά των καταυλισμών, αλλά δεν υπάρχουν καν δρόμοι όπου κανείς μπορεί να βγει λιγάκι στον ήλιο ή τα παιδιά να μπορούν να παίξουν. Για τους ανθρώπους των καταυλισμών οι συνέπειες του πολέμου και της κατοχής είναι καθημερινά αισθητές, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου περίοδοι χαλάρωσης, τις οποίες απολαμβάνουν οι μη πρόσφυγες. Γι αυτό άλλωστε κι οι πρόσφυγες είναι συνήθως οι πιο ενεργοί και οργανωτικοί όσον αφορά μεθόδους αντίστασης ή κοινωνικής αλληλεγγύης, ενώ, την ίδια στιγμή, είναι καθημερινό φαινόμενο οι συλλήψεις και η εισβολή ισραηλινών στρατιωτών, που στόχο έχουν να πτοήσουν τον αγώνα, να καταστείλουν την αντίδραση και να λειτουργήσουν ως μέθοδοι επίδειξης εξουσίας.

Μετά από το πέρασμα στον καταυλισμό, όλη η παρέα ήμασταν καλεσμένοι για μπάρμπεκιου καλωσορίσματος! Στην ταράτσα του φίλου έχουν μαζευτεί καμιά δεκαπενταριά άτομα, ανάμεσά τους Γερμανοί, Ολλανδοί, Άγγλοι οι όποιοι είναι είτε εθελοντές σε προγράμματα στήριξης των Παλαιστινίων είτε άνθρωποι που ήθελαν να ενημερωθούν για την κατάσταση στην Παλαιστίνη. Οι μπριζόλες στη ψησταριά, οι μπύρες παγωμένες και μουσικούλα ρέγκε. Προσπαθώ να διαβάσω τα πρόσωπα της χαρούμενης παρέας: δέκα χρόνια από το τέλος της δεύτερης Ιντιφάντας, σχεδόν όλοι να έχουν περάσει μήνες ή χρόνια στη φυλάκη, να έχουν ζήσει εμπειρίες διωγμών, αποκλεισμών, πείνας, θανάτων κοντινών προσώπων, περιορισμών στη διακίνηση στη χώρα τους μέχρι σήμερα. Ο παράνομος ισραηλινός εποικισμός φωτίζει τον απέναντι λόφο και ένας νέος πύργος ελέγχου κάποια χιλιόμετρα από το σπίτι φαντάζει τόσο κοντά. Παρόλα αυτά το μόνο που βλέπω στα πρόσωπά τους είναι χαρά και όρεξη για ζωή. Ακόμα και η αναφορά σε κάποιο από τα πιο πάνω ζητήματα συνοδεύεται από χαμόγελα περηφάνιας και χαράς για τη δύναμη που είχαν όταν ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουν το ένα ή το άλλο ζήτημα σε τόσο νεαρή ηλικία. Τίποτα, κανένα σημάδι αυτολύπησης ή παραίτησης από τη ζωή αντιθέτως, γύρω στα μεσάνυχτα ξεκινά η μπαρότσαρκα!

Ο ενθουσιασμός δε με αφήνει να κοιμηθώ πολύ, έτσι την επόμενη μέρα πρωί πρωί είμαι στο πόδι. Το πρώτο πράγμα που κάνω πριν βγω από το σπίτι είναι να ελέγξω ηλεκτρονικά τις ειδήσεις. Ψες, ενώ στο κέντρο της Βηθλεέμ όλα κυλούσαν ήρεμα, στον καταυλισμό Aida στα σύνορα με το τείχος γινόταν πετροπόλεμος κοντά στις δύο το πρωί μεταξύ ενός μικρού αριθμού νεαρών και ισραηλινών στρατιωτών, οι οποίοι με τη σειρά τους απαντούσαν με δακρυγόνα, αφού πρώτα είχαν εισβάλει σε σπίτια για να κάνουν συλλήψεις. Σε δυο επίσης χωριά ο στατός εισέβαλε σε στοχευμένα σπίτια και συνέλαβε συνολικά τέσσσερις εφήβους με την κατηγορία ότι θεάθηκαν να ρίχνουν πέτρες.

Σκέφτομαι ότι, βάσει των δικών μου δεδομένων και εμπειριών, θα ήταν αδύνατο να συνεχίσω φυσιολογικά τη ζωή μου και να πηγαίνω σε πάρτυ, όταν δεκαπέντε λεπτά από το κέντρο στο οποίο ζω, κάποιος μπορεί να συλλαμβάνεται ή να τραυματίζεται και να μην παίρνω χαμπάρι. Σκέφτομαι ότι, βάσει των δικών μου κοινωνικών δεδομένων, η κατάθλιψη και η παραίτηση από κάθε ελπίδα για αλλαγή, θα ήταν τα πρώτα βήματα αντίδρασης, ενώ η αντιμετώπιση ενός ψυχολογικού σοκ μετά από τέτοιες εμπειρίες θα ήταν αδύνατη. Σκέφτομαι ότι, αν μου ζητούσαν τώρα να ζήσω κάτω από ένα τέτοιο καθεστώς, μπροστά σε ένα τέτοιο θηρίο για εχθρό, βάσει της τωρινής μου νοοτροπίας για ζωή και του τωρινού μου μέτρου βαθμολογίας των δυνάμεών μου, θα περίμενα απλά το θάνατο να έρθει να με βρει και θα έβρισκα ανούσια την κάθε πράξη για αντίσταση.

Πως λοιπόν οι Παλαιστίνιοι καταφέρνουν να ζούν; Πως καταφέρνουν να βρίσκουν αυτό που δεν τους παρέχεται και δεν τους επιτρέπεται για τη συντήρηση και τη μόρφωση τους; Πως αγαπούν και απολαμβάνουν τη ζωή και παλεύουν με μόνο μέσο τα ίδια τους τα χέρια για να την κάνουν καλύτερη χωρίς να περιμένουν καμία πρόνοια; Πως υπομένουν ένα ισραηλινό κράτος που τους αποτρέπει με κάθε δυνατό μέσο να πετύχουν όλα όσα αναφέραμε; Που βρίσκουν τη ψυχολογική δύναμη και το πείσμα για να ζήσουν; Μήπως μια από τις πιθανές απαντήσεις θα ήταν το ότι θεωρούν ακριβώς αναγκαίο να προσφέρουν στον εαυτό τους, όποτε μπορούν, εκείνες τις ώρες χαλάρωσης, χορού, φλερτ και έρωτα για να να ανακτήσουν τις δυνάμεις τους και να μην ξεχάσουν ποτέ ότι η ζωή είναι όμορφη, ότι όλη η πάλη και οι θυσίες αποσκοπούν στην απόκτηση της ελευθερίας του ανθρώπου, την οποία θα διαχειρίζεται και θα απολαμβάνει με τους δικούς του όρους;