Κρίση Ταραχές Κινήματα

Το παγκόσμιο....

“Μπορούμε να μυρίσουμε τα δακρυγόνα απ’ το Ρίο και την Ταξίμ ως την Ταχρίρ” έγραφαν πριν λίγο καιρό σύντροφοι από το Κάιρο.

Η εποχή των ταραχών στην οποία μπήκαμε είναι μια πραγματικότητα στην οποία πρέπει να υπάρξουμε και να δράσουμε το επόμενο(;) διάστημα. Η οικονομική κρίση και ο αυξανόμενος καθημερινά αριθμός των αποκλεισμένων από τα βασικά αγαθά επιβίωσης, δημιουργεί συνθήκες απελπισίας αλλά και αμφισβήτησης της δυνατότητας του συστήματος, να βρει λύσεις προς όφελος της κοινωνίας.

Γίνεται επίσης ολοένα και πιο ξεκάθαρο στην συλλογική συνείδηση ότι οποιαδήποτε διακυβέρνηση, αριστερή ή δεξιά, δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να ακολουθήσει στο τέλος τις εντολές των κυρίαρχων.

Στο ρευστό λοιπόν αυτό κοινωνικό περιβάλλον, μια σπίθα μπορεί να προκαλέσει απίστευτες κοινωνικές εκρήξεις. Αρκούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, κάποιες μικρές αφορμές όπως για παράδειγμα ή αύξηση των εισιτηρίων στο Ρίο ή η κοπή κάποιων δέντρων στην Κωνσταντινούπολη, για να κινητοποιηθούν πλήθη και να αμφισβητηθούν μοντέλα διακυβέρνησης.

Η μορφή αυτών των κινημάτων που κατακλύζουν τους δρόμους των μητροπόλεων αλλά και της περιφέρειας, όλο και πιο συχνά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, χαρακτηρίζεται από πολυσυλλεκτικότητα και πολυμορφία. Δεν κατατάσσονται εύκολα στο χώρο του αντιεξουσιαστικού ριζοσπαστισμού ούτε μπορούμε να πούμε ότι η ύπαρξη τους οδηγεί στην κοινωνική απελευθέρωση. Όμως με μια πλειάδα αιτημάτων τους που αφορούν ζητήματα εργασιακά, οικολογικά, ποιότητας ζωής, κυβερνητικής διαφάνειας, αμεσοδημοκρατικής διακυβέρνησης, ταυτοτήτων και πολιτικών-κοινωνικών δικαιωμάτων θα μπορούμε να ισχυριστούμε ότι φλερτάρουν έντονα με τις ιδέες τις αντιεξουσίας. Δεν μπορούμε επίσης να αγνοήσουμε το γεγονός ότι στις απόπειρες αυτοοργάνωσης τους τα κινήματα αυτά επιλέγουν συνήθως οριζόντιες δομές και αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες. Ενδιαφέρον είναι και το ότι πολλά από αυτά τα κινήματα, δεν προβάλλουν καν αιτήματα και απλά καταστρέφουν και λεηλατούν τις μητροπόλεις του καπιταλισμού, τα εργοστάσια και τους χώρους εργασίας αμφισβητώντας συνειδητά ή ασυνείδητα την ίδια την μορφή της καπιταλιστικής οργάνωσης και παραγωγής, το ίδιο το καπιταλιστικό κοινωνικό εργοστάσιο.

«οι πολιτικοί δεν έχουν τη σιγουριά, ή απλά δεν θέλουν, να πάρουν τις αποφάσεις που απαιτούνται (…) Τα επίδικα είναι ξεκάθαρα. Πρέπει να δράσουμε τώρα». Κριστίν Λανγκάρντ

Από την πλευρά της η κυριαρχία δεν μένει με σταυρωμένα τα χέρια. Οι πιέσεις προς τα κράτη και τους επαγγελματίες πολιτικούς είναι ξεκάθαρες: Περισσότερα μέτρα καταστολής και κοινωνικού ελέγχου, μηδενική ανοχή σε όσους αντιδρούν στην καπιταλιστική αναδιάρθρωση. Τα κράτη καθώς η κρίση βαθαίνει μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε δυνάμεις κατοχής των ίδιων των πολιτών τους. Χωρίς πλέον τα προσχήματα της δημοκρατίας ή της νομιμότητας και υπό το ασαφές καθεστώς εξαίρεσης, χαρακτηρίζουν εσωτερικούς εχθρούς, στιγματίζουν, παρακολουθούν και διώκουν όσα κινήματα και άτομα εκφράζουν αντιρρήσεις και αντιστέκονται στις επιλογές των ελίτ.

το τοπικό...

Το Κυπριακό κράτος από τα γεννοφάσκια του βρίσκεται σε ένα μόνιμο καθεστώς έκτακτης ανάγκης λόγω των εθνοτικών συγκρούσεων. Το ακροδεξιό κράτος και παρακράτος με την δράση τους, εγκλώβισαν τις κοινότητες στις επιλογές των κυρίαρχων, οι οποίες μετά την εισβολή και τον διαχωρισμό του νησιού, φάνταζαν οι μόνες “φρόνιμες”.

Έτσι με πολλή δουλειά και “λογικές” διεκδικήσεις από την εργατική τάξη οδηγηθήκαμε στο περίφημο “οικονομικό θαύμα” της Κύπρου στο οποίο η ελληνοκυπριακή εθνική αφήγηση φρόντισε να προσδώσει μια μεταφυσική διάσταση. Στην πραγματικότητα η νέα, μετά τον πόλεμο του 1974, τάξη πραγμάτων -στο κομμάτι τουλάχιστον που ελέγχεται από την κυπριακή δημοκρατία- επέτρεψε στις οικονομικές ελίτ, ντόπιες και διεθνείς, να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα τους. έχοντας το λαό υπό τον φόβο της απειλής ενός νέου πολέμου από την μια και της καταναλωτικής έκστασης από την άλλη. Δεν χρειάστηκαν παρά μόνο οι τελευταίοι μερικοί μήνες για να αποκαλυφθεί ότι το λεγόμενο “οικονομικό θαύμα” ήταν μια φούσκα βασισμένη στον υπερδανεισμό και ότι τα καλά και μετριοπαθή αφεντικά μας, τα οποία με τόσο ζήλο και συνέπεια υπηρετήσαμε, ήταν φίδι στον κόρφο μας.

Είναι γεγονός ότι τα μηνύματα ενός κόσμου που κατέρρεε δεν έφταναν ποτέ στα αυτιά του μέσου Κυπραίου. Τα ΜΜΕ φρόντισαν να μας καθησυχάζουν και να μας πείθουν ότι αυτά δεν μας αφορούσαν. Ότι οι καλαμαράδες ήταν χαραμοφάηδες, το τουρκικό κράτος βάρβαρο (όπως πάντα) και οι άραβες οπισθοδρομικοί. Ό,τι πάθαιναν λοιπόν οι Άλλοι ήταν κακό της κεφαλής τους. Και όταν ακόμα η κρίση πλησίαζε στην πόρτα μας, ως αιτία παρουσιάζονταν οι μετανάστες που έπαιρναν υποτίθεται τις δουλειές, οι ακριβοπληρωμένοι δημόσιοι υπάλληλοι και οι αναχρονιστικές συμβάσεις του ιδιωτικού τομέα...

Έτσι σήμερα που όλα γύρω μας διαλύονται, το κοινωνικό σοκ είναι μεγάλο. Έστω και καθυστερημένα όμως αρχίζουν να μπαίνουν τα ερωτήματα για το ποιοι είμαστε και πού πάμε. Η ενοχοποίηση των εργαζομένων για την κρίση βρίσκει σιγά σιγά αντίλογο, έστω και περιθωριακό, κάποιοι κλάδοι εργαζομένων αντιδρούν, ( ) ενώ κοινωνικές ομάδες αυτοοργανώνονται για διεκδίκηση αιτημάτων τους. Ωστόσο βρισκόμαστε ακόμα μακρυά από αυτό που είδαμε να συμβαίνει σε άλλες χώρες. Η μεγάλη πλειοψηφία φαίνεται να πιστεύει ακόμα στην παροδικότητα της κρίσης.

Από την άλλη ο ριζοσπαστικός αντικαπιταλιστικός και αντιεξουσιαστικός χώρος δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στην συγκυρία αφού είναι μικρός, πολυδιασπασμένος και δρα περιστασιακά στα γεγονότα πριν ξανακλειστεί στον εαυτό του.

Θα μπορέσει αυτή η κρίση να μετατραπεί σε εφαλτήριο αμφισβήτησης της καπιταλιστικής λαίλαπας; Θα μπορέσουν τα παραδείγματα των αγωνιζόμενων κινημάτων να πείσουν ότι υπάρχει και ο δρόμος της αντίστασης; Είναι, τέλος, αυτά τα κινήματα που θα μας οδηγήσουν στην καπιταλιστική ανατροπή;

Απάντηση με την έννοια της απόλυτης βεβαιότητας δεν υπάρχει. Οι κοινωνίες είναι χωρισμένες και το σύστημα αρκετά ικανό και έμπειρο να απορροφά τους κοινωνικούς κραδασμούς. Επίσης οι μέχρι σήμερα αντιστάσεις δεν στάθηκαν ικανές να αναχαιτίσουν ή να αποτρέψουν τις πολιτικές των κυρίαρχων.

Από την άλλη η βαθιά κρίση έφερε μαζί στους δρόμους και στο προσκήνιο της ιστορίας εκατομμύρια ανθρώπους ανοίγοντας ταυτόχρονα μια μεγάλη συζήτηση για τον μέλλον των ανθρώπινων κοινωνιών.

Στην πορεία αυτή φαίνεται να υπάρχει επίσης μια σταθερή πορεία προς ριζοσπαστικής κατεύθυνσης επιλογές αφού η μια μετά την άλλη οι ρεφορμιστικές επιλογές και προτάσεις των προηγούμενων χρόνων φαίνεται να αποτυγχάνουν.

Από την πλευρά μας ως αντιεξουσιαστές, όσοι δηλαδή ονειρευόμαστε μια άλλη κοινωνία οργανωμένη στην βάση της ισότητας, της αλληλεγγύης, της συλλογικής και φιλικής προς τον πλανήτη διαχείρισης, είναι σημαντικό να είμαστε παρόντες και παρούσες σε όλες τις κοινωνικές και από τα κάτω οργανωμένες προσπάθειες. Έστω και αν πρέπει να συζητούμε πράγματα και διαδικασίες που έχουμε, ως κίνημα, λύσει από καιρό και έστω ακόμα και αν οι αποφάσεις δεν είναι πάντα αυτές που θα θέλαμε. Το γεγονός και μόνο ότι χιλιάδες άνθρωποι βγαίνουν από το καβούκι τους και από το απολιτικ παρελθόν τους, για να συζητήσουν, να ακούσουν και να ακουστούν δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους. Σε αυτήν την μάχη των ιδεών η οποία θα καθορίσει ίσως και το μέλλον της ανθρωπότητας αλλά και του πλανήτη, είναι σημαντικό να είμαστε δυναμικά παρόντες και παρούσες.