Τα τελευταία χρόνια η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου θεωρεί ως αναπόσπαστο, σε μικρότερο η μεγαλύτερο βαθμό, μέρος της ζωής της τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως το Twitter και το Facebook. Παρόλο που οι περισσότεροι (ευτυχώς) ξέρουν ότι οτιδήποτε μπαίνει στο Facebook δεν είναι σε καμία περίπτωση ασφαλές και κρυφό, ελάχιστοι ξέρουν το πραγματικό εύρος της χρήσης του εν λόγω μέσου (και των κοινωνικών δικτύων γενικότερα) ως εργαλείων παρακολούθησης.
Το πιο προφανές είναι ότι οτιδήποτε μπαίνει στο «Φατσοβιβλίο»-κατασκοπευτικός όρος(!)- και ορίζεται ως ορατό είναι ορατό από όλους – αυτό συμπεριλαμβάνει και τους εργοδότες. Ουκ ολίγοι έχασαν τη δουλειά τους λόγω επικριτικών για τους εργοδότες τους (η τα πιστεύω αυτών!) σχολίων και αναρτήσεων στο Facebook. Αυτό συμπεριλαμβάνει και τις κυβερνήσεις, και φαινομενικά- και κυριολεκτικά- αθώα σχόλια και αστειισμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το κράτος για καταστολή της παραμικρής φωνής αντίρρησης. Στην Αγγλία, κατά τη διάρκεια των συγκρουσιακών διαμαρτυριών του Αυγούστου του 2011, δύο άτομα που απλά δημιούργησαν ομάδα στο Facebook από την οποία απλά εξέφραζαν την επιθυμία τους να συνεχιστούν και να ενταθούν οι διαμαρτυρίες καταδικάστηκαν σε 4ετή φυλάκιση για «υποκίνηση ταραχών» (οι νόμοι της «γηραιάς Αλβιόνας» προνοούσαν μέγιστη ποινή 10 ετών!)[1]. Από αυτά είναι εμφανές ότι οτιδήποτε «μικρό» μπαίνει στο Facebook, αλλά και οπουδήποτε αλλού από όπου μπορεί να το «αλιεύσει» το κράτος, οι καπιταλιστές και γενικά το καταπιεστικό παγκόσμιο σύστημα μπορεί να σε στείλει για πολλά χρόνια στη στενή...ναι, έχουμε χούντα!
Όσο αφορά την ικανότητα τους να αλιεύουν λόγο («υποκινήσεις») που δεν «συνάδει με τας Αρχάς» , την έχουν σε μεγάλο βαθμό, λόγω τεσσάρων παραγόντων:
Η ανάπτυξη «έξυπνων» αλγορίθμων και λογισμικών. Μέχρι και ένας φοιτητής Πληροφορικής του τέταρτου έτους μπορεί να δημιουργήσει εφαρμογές που συνθέτουν προφίλ χρηστών του Facebook από δεδομένα προσβάσιμα στον οποιονδήποτε, τα οποία είναι αναρτημένα στο Facebook (πόσο μάλλον από δεδομένα τα οποία υποτίθεται η εταιρεία δεν αποκαλύπτει στον κάθε τυχαίο χρήστη, αλλά πιθανό να τα δίδει από την «πίσω πόρτα» σε εταιρείες που πληρώνουν, τις υπηρεσίες καταστολής κοκ). Συγκεκριμένα, ως παράδειγμα, υπάρχει ήδη λογισμικό το οποίο μπορεί να ακολουθεί, να καταγράφει και να προβλέπει τις συνήθειες και την κάθε κίνηση κάθε χρήστη [2] αλλά και λογισμικά το οποία προβλέπουν δυναμικές ολόκληρων πολύπλοκων δικτύων ανθρώπων (όπως πχ κοινωνικών κινημάτων, παρόλο που όπως είναι φυσικό όσοι το προωθούν μιλούν για παρακολούθηση μόνο «εγκληματικών οργανώσεων»-όπως πχ το καταπιεστικό σύστημα αντιλαμβάνεται όσους αντιστέκονται) [3][5].
Τα τεράστια οικονομικά και τεχνικά μέσα των καταπιεστών (κρατών, μεγαλοεταιρειών) σε σχέση με τα μέσα του κάθε απλού ανθρώπου η ακόμη και των κοινωνικών κινημάτων. Μπορούν να παρακολουθούν (ίσως και να αποκρυπτογραφούν;) τα πάντα, απλά με το να διαθέτουν ένα τεράστιο όγκο υπολογιστικής ισχύος [4]. Όλα αυτά βέβαια τα έχουν επειδή αιώνες τώρα υπήρχε η απόλυτη εκμετάλλευση της εργασίας του καθενός ο οποίος αναγκάζεται να δουλεύει με τους όρους τους...
Το ότι ένα μεγάλο δυστυχώς μέρος των κοινωνιών είναι αυτό που λέμε ρουφιάνοι- άτομα που είτε έχουν συμφέροντα να υπερασπίζονται το υπάρχον σύστημα (η μειοψηφία), είτε είναι παραπλανημένα και δεν ξέρουν τι τους γίνεται, είτε έχουν καλλιεργημένη φασίζουσα νοοτροπία λόγω των μηχανισμών προπαγάνδας του συστήματος κοκ. Για παράδειγμα, τουλάχιστο σύμφωνα με τους μπάτσους, οι καταγγελίες για τους δύο που καταδικάστηκαν το καλοκαίρι του 2011 στην Αγγλία έγιναν από «καθημερινούς» πολίτες. Εδώ φαίνεται και ένα βασικό χαρακτηριστικό κάθε καταπιεστικού συστήματος, ακόμη και των πιο βίαιων- δεν στέκονται χωρίς τη συναίνεση ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας...
Η άγνοια (ή αδιαφορία...) ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας για τα δικαιώματα του στο Διαδίκτυο, καθώς και το ότι οι «νέες εποχές» ήρθαν κάπως απότομα και ακόμη νομίζουν πολλοί ότι είμαστε σε ανύποπτους καιρούς («τι έννα μας κάμουν δηλαδή ρε...», «έννα ασχοληθούν μαζίν μου τωρά» κοκ).
Είναι λοιπόν επιβεβλημένο όλοι μας να λάβουμε μέτρα αυτοπροστασίας στο Διαδίκτυο, και ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάποια από αυτά είναι :
Αποφυγή αναρτήσεων φωτογραφιών, διευθύνσεων, επαγγέλματος/ εργοδότησης, ονομάτων, οποιωνδήποτε άλλων πραγματικών στοιχείων οπουδήποτε δεν χρειάζεται. Ότι μπει στο Διαδίκτυο μπαίνει σε εξυπηρετητές (servers) που αν ελέγχονται από αναξιόπιστες μεγαλοεταιρείες που δεν έχουν πρόβλημα να πουλήσουν στον Α η Β (πιθανόν εργοδότη) για λίγα κέρδη προσωπικά δεδομένα υπάρχει πρόβλημα παραβίασης αυτών των δεδομένων. Ακόμη κι αν ένα δεδομένο δεν είναι πλέον προσβάσιμο από το Διαδίκτυο, αυτό δε σημαίνει ότι όποιος ελέγχει τον εξυπηρετητή το έχει διαγράψει από τα αρχεία του...Οι φίλοι και οι γνωστοί μας μας ξέρουν με τα παρατσούκλια μας έτσι κι αλλιώς.
Αποφυγή δημιουργίας αλυσίδων δεδομένων. Έστω ότι έχουμε τρεις ιστοσελίδες, εδώ Α, Β και Γ για χάρη του παραδείγματος. Έστω τώρα ότι στην Α βάζει κάποιος το ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο και ένα ψευδώνυμο, στη Β το ίδιο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και έναν κωδικό και στη Γ τον ίδιο κωδικό με τη Β και το όνομα του. Αν κάποια εταιρεία συλλογής πληροφοριών πληρώσει η συνεργαστεί και με τις τρεις αυτές εταιρείες, μπορεί να συνδέσει το ψευδώνυμο στη σελίδα Α με το όνομα στη σελίδα Γ με ένα αρκετά μεγάλο βαθμό σιγουριάς. Σε αυτή τη λεγόμενη «αρχή του μωσαϊκού» βασίζονται ολόκληρα λογισμικά συλλογής πληροφοριών[5].
Χρήση αντιπαρακολουθητικών λογισμικών όπως το Tor, τα οποία μπορούν να κρυπτογραφούν τα δεδομένα που αποστέλλονται στο Διαδίκτυο και να αποκρύπτουν την πηγή τους. Βοηθητική είναι επίσης η χρήση proxy servers, οι οποίοι λειτουργούν ως ενδιάμεσοι σταθμοί για μεταφορά δεδομένων στο Διαδίκτυο, αποκρύπτοντας τον πραγματικό τους προορισμό.
Όπως πάντα όμως, το κυριότερο είναι γνώση, εγρήγορση ατομική και κοινωνική και πολύ σημαντικό αυτοοργάνωση και κινητοποίηση για υπεράσπιση των δικαιωμάτων μας στο Διαδίκτυο, ίσως ενός από τους λίγους «τόπους» που υπάρχει ακόμη κάποιος βαθμός ελευθερίας με προοπτική εξάπλωσης στην υπόλοιπη κοινωνία.
Αναφορές
[1] England riots: Two jailed for using Facebook to incite disorder. http://www.bbc.co.uk/news/uk-england-manchester-14551582
[2] Raytheon Riot Software Predicts Behavior Based on Social Media. http://www.pcmag.com/article2/0,2817,2415340,00.asp
[3] Researchers build software to map «criminal» networks. http://www.itnews.com.au/News/312749,researchers-build-software-to-map-criminal-networks.aspx
[4] The black box: Inside America's massive new surveillance centre http://www.wired.co.uk/magazine/archive/2012/05/features/the-black-box?page=all
[5] Why Graph Search Could Be Facebook's Largest Privacy Invasion Ever