Α) Πολιτική ταυτότητα των ποδοσφαιρικών σωματείων
Που την αρχή της βρετανικής κυριαρχίας, η εκκλησία, ως ηγεμονική δύναμη των ελληνοκυπρίων, μαζί με τους δάσκαλους τζιαι μια μικρή πολιτική τζιαι οικονομική ελίτ είχαν τον έλεγχο της ε/κ κοινότητας, με το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να ζει σε συνθήκες φτώχειας. Η ελληνοκυπριακή ελίτ αρχές του 20ου αιώνα έθεσε στους άγγλους αίτημα για ένωση της κύπρου με την ελλάδα. Η ένωση ήταν η κυρίαρχη ιδεολογία στα σχολεία, που εσυντηρούσε η εκκλησία, ενώ ήταν η εκκλησία μαζί με την πολιτική ελίτ που εδημιούργησε τα πρώτα ποδοσφαιρικά σωματεία τζιαι αθλητικούς συλλόγους στην Κύπρο. Μέσω αυτών προώθησαν την ενωτική ιδέα και την εθνική ελληνική ταυτότητα. Που τους πρώτους πολιτιστικούς συλλόγους που δημιουργήθηκαν ήταν το 1911 η Ανόρθωσις, αρχικά ως πολιτιστικός σύλλογος με στόχο την καλλιέργεια των ελληνικών ιδεωδών, ενώ το ποδοσφαιρικό κομμάτι ιδρύθηκε το 1928. Το ΠΟΕΛ επίσης ιδρύθηκε το 1926 ως ένα καθαρά ελληνικό σωματείο τζιαι το 1928 μετονομάστηκε σε ΑΠΟΕΛ. Εχρησιμοποιήθηκε λοιπόν το ποδόσφαιρο σαν ένα μέσο για την ανάπτυξη της συλλογικής ταύτισης τζιαι είσσιεν κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της ελληνικής ταυτότητας.
Το ίδιο διάστημα η Οκτωβριανή επανάσταση, εν άφησε ανεπηρέαστη την κυπριακή πραγματικότητα τζιαι το 1919 ξεκίνησαν να δημιουργούνται οι πρώτοι εργατικοί πυρήνες στην Κύπρο. Το 1925 ιδρύθηκε το εργατικό κέντρο στη λεμεσό, στο οποίο έγινε τζιαι ο πρώτος εορτασμός της 1ης Μαΐου. Αμέσως μετά ιδρύθηκε το 1926 το ΚΚΚ. Η αριστερά εδημιούργησε μορφωτικούς συλλόγους τζιαι λαϊκά σωματεία τζιαι επροσπάθησε να καλλιεργήσει στον κόσμο την αριστερή ταυτότητα. Τα λαϊκά στρώματα αγκάλιασαν τούτη την προσπάθεια, καθώς εδινόταν τους η ευκαιρία να επιμορφωθούν τζιαι να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους με τες απεργίες των συντεχνιών. Το ΑΚΕΛ το 1946 εκέρδισε τες δημοτικές εκλογές τζιαι τούτο οδήγησε την άρχουσα τάξη να νιώσει ότι απειλείται.
Ως το 1948 είσσιεν ήδη δημιουργηθεί ένα αρκετά πολωμένο κλίμα στην κύπρο μεταξύ δεξιάς τζιαι αριστεράς, το οποίο εντάθηκε που τα γεγονότα του εμφυλίου στην ελλάδα, το ψυχροπολεμικό κλίμα, την όξυνση των ταξικών σχέσεων με τη δημιουργία συνδικαλιστικών οργανώσεων, απεργιών κλπ. Τα σωματεία της αριστεράς εμιλούσαν για τους ήρωες της αντίστασης στην ελλάδα που εδιώκουνταν που μια νέα κατοχή, ενώ τα σωματεία της δεξιάς εμιλούσαν για συνωμοσία των σλαβοκομμουνιστών ενάντια στην ελλάδα. Σε τούτο το πολιτικό κλίμα εχωριστήκαν καφενεία, μπακάλικα, κουρεία, θέατρα σε αριστερά και δεξιά, ενώ ο διαχωρισμός έφτασε τζιαι στο ποδόσφαιρο, όταν η δεξιά αποφάσισε να απομακρύνει τους αριστερούς αθλητές που τα δεξιά σωματεία τζιαι τους δεξιούς συλλόγους. Το 1948 η επιστολή που εζητήθηκε να υπογραφεί για να σταλεί στον βασιλιά της ελλάδας τζιαι να καταδικάζει την «εθνοκτόνο ανταρσία», οδήγησε στη διαγραφή, διάσπαση τζιαι στην ίδρυση σωματείων καθαρά αριστερών. Από τον Αποέλ αποχώρησαν/διαγράφηκαν αριστεροί ποδοσφαιριστές τον Μάιο του 1948 διαφωνώντας με την αποστολή τηλεγραφήματος που καταδίκαζε τη δράση των κομμουνιστών στον ελληνικό εμφύλιο ως «εθνοκτόνο ανταρσία» και ίδρυσαν την Ομόνοια. Άλλα αριστερά σωματεία που ιδρύθηκαν την ίδια περίοδο ήταν η Νέα Σαλαμίνα, η Αλκή, ο Ορφέας Λευκωσίας, ο ΑΜΟΛ Λεμεσού (αργότερα Ανταίος) και ο Νέος Αστέρας (σήμερα ΑΕΜ Μόρφου).
Β) Παράλληλα πρωταθλήματα – Ενοποίηση
Στην Κύπρο υπήρχαν μεταξύ 1948 και 1953 δύο ομοσπονδίες, της αριστεράς και δεξιάς, καθώς η ΚΟΠ ως κυρίαρχη ομοσπονδία της δεξιάς δεν επέτρεπε στις αριστερές ομάδες να συμμετέχουν. Ο θεσμός της ΚΕΠΟ (κυπριακή ερασιτεχνική ποδοσφαιρική ομοσπονδία – αριστερά σωματεία) αμφισβητούσε με τούτο τον τρόπο τον θεσμό της δεξιάς. Η αριστερά είσσιεν πολλούς παραπάνω οπαδούς να συρρέουν στα γήπεδα, αφού το ποδόσφαιρο εν ένα λαϊκό άθλημα. Το ποδόσφαιρο/οι αθλητικοί σύλλογοι ως αναπόσπαστο κομμάτι του λαϊκού κινήματος ήταν ένα μέρος της πολιτικής αυτονόμησης της αριστεράς.
Το 1953 έγινε η ενοποίηση του ποδοσφαίρου στην Κύπρο. Tο ΑΚΕΛ ακολουθεί τη γραμμή της εθνικής ενότητας ήδη που το 1949, κάμνοντας στροφή που την πολιτική της αυτοκυβέρνησης-ένωσης στη γραμμή της δεξιάς «Ένωσις και μόνον Ένωσις» τζιαι με διαγραφές μελών του. Σε μια προσπάθεια να κρατήσει μια πιο μέτρια πολιτική στάση τζιαι να αυξήσει τζιαι τα οικονομικά έσοδα των αριστερών σωματείων εσυνέβαλε στο να γίνει η ενοποίηση του ποδοσφαίρου στην Κύπρο. Η δεξιά εκράτησε με τούτο τον τρόπο τον ηγεμονικό της ρόλο, ενώ παράλληλα είσσιεν τζιαι τα οικονομικά οφέλη της επανένταξης των αριστερών σωματείων στο πρωτάθλημα της ΚΟΠ. Η πολιτική ταυτότητα όμως επαρέμεινε στα σωματεία τζιαι στις κερκίδες. «Εν καλλύτερα να έχουμεν ένα μιτσή που να αγχώνεται αν η Εταιρεία Α που ελέγχει την Α ομάδα θα πάει καλά ή όι; Ας τον αφήκουμε τουλάχιστον να κουβαλά σύμβολα που μισοκαταλαβαίνει αλλά μπορεί να τον κάμουν να υποψιαστεί τζιαι να ανακαλύψει κάτι παραπάνω, θετικά ή αρνητικά, να μάθει κάτι», όπως λέει τζιαι ο Α. Παναγιώτου στο ντοκιμαντέρ «Οι κερκίδες της πολιτικής»[1].
Γ) Οργανωμένοι Οπαδοί
Το 1992 ιδρύεται η Θύρα 9, το οπαδικό σύνολο της Ομόνοιας, που τα πρώτα χρόνια έσσιει έντονες επιρροές που το ελληνικό οπαδικό κίνημα, με έντονο πολιτικό περιεχόμενο, όπως το να σηκώνει σφυροδρέπανα στες κερκίδες τζιαι σημαίες του ΑΚΕΛ. Οι οπαδοί των διάφορων ομάδων ήταν συνδεδεμένοι με τα κόμματα τζιαι τις φοιτητικές παρατάξεις, τζιαι επαίζουνταν διάφορα σκηνικά με τους οπαδούς σε εκλογές, αφισοκολλήσεις τζιαι δράσεις των πολιτικών κομμάτων. Τον Οκτώβριο του 2010 έγιναν οι πρώτες εκλογές της Θύρα 9, με δύο συνδυασμούς, ο ένας επροερχόταν που το ΑΚΕΛ τζιαι ο δεύτερος που κάτι «χασικλίες τζιαι αναρχικούς», όπως τους ονόμαζαν τότε οι κομματικοί[2]. Τότε ήταν η χρονιά που η Ομόνοια, με τον Μιλτιάδη Νεοφύτου πρόεδρο, είσσιεν πιάσει πρωτάθλημα, τζιαι το ΑΚΕΛ ήταν στην κυβέρνηση. Ο δεύτερος συνδυασμός, που αποτελείτουν κυρίως που νεολαία εκέρδισε στις εκλογές, τζιαι το ΑΚΕΛ, για να αποδυναμώσει τη Θύρα 9 που δεν ήταν πλέον υπό τον έλεγχό του, επροσπάθησε να δυναμώσει τους Σύνδεσμους Φιλάθλων της Ομόνοιας.
Το νέο συμβούλιο της Θύρας 9 έκαμεν ριζικές αλλαγές στη λειτουργία της για να γίνει αυτόνομη, να ακούει τον κόσμο της τζιαι να παίξει ρόλο στην Ομόνοια τζιαι στην κοινωνία. Τότε εξεκίνησε τζιαι η κόντρα της Θύρας 9 με το διοικητικό συμβούλιο, για την κάρτα οπαδού, τα απαγορευτικά, το μοντέρνο ποδόσφαιρο τζιαι τη συνεργασία με το κατεστημένο. Έκτοτε υπήρξε μια κόντρα μεταξύ ΑΚΕΛ τζιαι Θύρας 9 [3-6]. Σημαντικές αποφάσεις-δράσεις της Θύρας 9 ήταν μεταξύ άλλων να σχηματίσει κορεό σφυροδρέπανο, για να απαντήσει στις κατηγορίες περί αποπολιτικοποίησης της κερκίδας λόγω του νέου συμβουλίου, να απέχει από τελικό το 2011 λόγω ψηλού εισιτηρίου και της απαγόρευσης να παίρνουν πανό στο γήπεδο, καθώς τζιαι η θεσμοθέτηση του φεστιβάλ της.
Δ) Παρόν πλαίσιο - Δημιουργία Εταιρείας
Μέσα στην καπιταλιστική λογική της εποχής μας, η μπάλα επήρε τζιαι το ποδόσφαιρο. Η αύξηση στες τιμές των εισιτηρίων, τα μέτρα ασφάλειας, η κάρτα φιλάθλου, η ομάδα-εταιρεία, οι διαφημίσεις των εταιρειών πάνω στες φανέλες, τα τηλεοπτικά δικαιώματα, οι μέρες τζιαι ώρες των αγώνων για να αυξάνονται τα λεφτά που τες διαφημίσεις, οι απαγορεύσεις στες μετακινήσεις οπαδών τζιαι της χρήσης πυροτεχνημάτων τζιαι καπνογόνων, οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί τζιαι τα κέρδη πάνω που ούλλα είναι τούτα που συνιστούν το «Μοντέρνο Ποδόσφαιρο». Ενάντια σε τούτη την λογική εξεκίνησε το κίνημα «Αgainst Modern Football» το 2008 που τους απογοητευμένους οργανωμένους οπαδούς ομάδων της Πρέμιερ Λιγκ. Ποδόσφαιρο που τα κάτω σημαίνει ότι σκεφτούμαστε το ποδόσφαιρο σαν άθλημα τζιαι όι σαν μια επιχείρηση προορισμένη για το κέρδος [7].
Που τούτη την λαίλαπα του «Μοντέρνου Ποδοσφαίρου» δεν θα μπορούσε να ξεφύγει τζιαι η Ομόνοια. Η κακή διαχείριση που το Διοικητικό Συμβούλιο οδήγησε το ποδοσφαιρικό τμήμα του σωματείου το 2018 στη χειρότερη χρονιά της ιστορίας του αγωνιστικά τζιαι οικονομικά, με χρέη που εσυσσωρεύουνταν την τελευταία δεκαετία. Με διαδικασίες εξπρές τα μέλη του σωματείου οδηγηθήκαν σε εκλογική συνέλευση, με το προηγούμενο διοικητικό συμβούλιο να κατεβάζει συνδυασμό-πρόταση για μετατροπή του ποδοσφαιρικού τμήματος του σωματείου σε εταιρεία, κάμνοντας συμφωνία με συγκεκριμένο επενδυτή, για να σωθεί η Ομόνοια. Που τον αντίποδα εσχηματίστηκε ένας δεύτερος συνδυασμός «που τα κάτω», με άτομα της Θύρας 9, προηγούμενα μέλη του Δ.Σ. που αποχώρησαν τζιαι άλλα μέλη. Τούτος ο συνδυασμός επρότεινε ένα νέο μοντέλο λειτουργίας, το οποίο θα αποφασίζετουν με συλλογικές αποφάσεις, μέσα που συνελεύσεις όλων των μελών σε κάποιο μικρό χρονικό διάστημα. Η εκλογική συνέλευση στις 2 Μαΐου έδωσε τη νίκη 15-0 στον «που τα πάνω» συνδυασμό, αφήνοντας μεγάλη μερίδα των μελών του σωματείου να μην έχουν ρόλο τζιαι λόγο (εν τούτα που έχουμε με τες μειοψηφίες τζιαι τη δημοκρατία).
Έτσι λοιπόν εφτάσαμεν ένα βήμα πριν την ιδιωτικοποίηση του μεγαλύτερου λαϊκού σωματείου της κύπρου. Οι οργανωμένοι οπαδοί, τζιαι κυρίως η νέα γενιά, φωνάζουν ενάντια στην ιδιωτικοποίηση, θεωρούν ότι το 2018 η Ομόνοια με την μετατροπή της σε εταιρεία έκλεισε τον κύκλο ζωής της. Στις 29 Μαΐου το νέο Διοικητικό Συμβούλιο εκάλεσεν Καταστατική Συνέλευση μέσα σε ένα πολεμικό κλίμα όπου τα μέλη διαπληκτίζονται με το νέο Δ.Σ. αν χρειάζονται 50%+1 ή 75% των ψήφων για να περάσει η ιδιωτικοποίηση του ποδοσφαιρικού τμήματος. Οι οργανωμένοι οπαδοί εξήγγειλαν ότι θα αποφασίσουν για τα επόμενα βήματα τους μέσα που γενικές συνελεύσεις των μελών τους, χωρίς να κατέβει η γραμματεία στις συνελεύσεις με προειλημμένες αποφάσεις. Έχουν αποφασίσει να έρτουν σε πλήρη ρήξη με το νέο Δ.Σ. καθώς θεωρούν ότι η ιδιωτικοποίηση είναι μια προειλημμένη απόφαση τζιαι δεν θέλουν να συμμετέχουν «στο κουκλοθέατρο που έχουν στήσει». Την ίδια μέρα με την Καταστατική η Θύρα 9 καλέι σε γενική συνέλευση για να παρθούν σημαντικές αποφάσεις.
Μέσα που τούτες τες γενικές συνελεύσεις οι αποφάσεις που μπορούν να παρθούν εν άπειρες, ξεκινώντας που το να συνεχίζουν να στηρίζουν την Ομόνοια Λτδ μέχρι το να δημιουργήσουν ένα νέο σωματείο τζιαι ποδοσφαιρική ομάδα. Πολλές είναι επίσης τζιαι οι προβληματικές, γιατί ένα οπαδικό σύνολο δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ποδοσφαιρική ομάδα, τζιαι ίσως τζιαι πολλοί που τους οργανωμένους οπαδούς να μεν μπορούν να κρατηθούν μακρυά που τα γήπεδα όταν ξεκινήσει η επόμενη χρονιά. Το σημαντικότερο όμως μέρος της διαδικασίας είναι ότι όλα τα μέλη του οργανωμένου συνόλου, μέσα που τες γενικές συνελεύσεις, στις οποίες θα θεωρούνται ισότιμα μέλη για να πουν την άποψη τους, να διαφωνήσουν, να συμφωνήσουν, να λογομαχήσουν τζιαι ίσως τζιαι συναινετικά να συνδιαμορφώσουν την απόφασή τους, θα έχουν κάμει ένα δημιουργικό βήμα μπροστά. Επειδή εν εύκολο να καταγγέλεις τζιαι να συγκρούεσαι με την εξουσία που σε καταπιέζει, το σημαντικό όμως είναι να δημιουργείς παράλληλες δομές, όπως έγινε τζιαι με τη διάσπαση της Ομόνοιας το ’48, να οικοδομείς τζιαινούρκους κόσμους εκτός της καπιταλιστικής λογικής τζιαι του μοντέρνου ποδοσφαίρου, τζιαι να ζεις το παρόν χωρίς να καρτεράς στο μέλλον να περάσουν 15 χρόνια πέρκει μου την πιάσεις πίσω.
Αναφορές
[1] Ντοκιμαντέρ «Οι κερκίδες της πολιτικής», ΡΙΚ 2014 (https://www.youtube.com/watch?v=w1-_9-WHJME)
[2] Η πολιτικοποίηση του ποδοσφαίρου στην Κύπρο - η περίπτωση της Θύρας 9, Aυτόνομο σχολείο Συσπείρωσης Ατάκτων, Οκτώβρης 2016 https://archive.syspirosiatakton.org/i-politikopiisi-tu-podosfairou-thyra-9.html
[3] Γ. Αντωνίου, «Η θύρα 9 μεγάλωσε και δεν ελέγχεται», Reporter, 2015 http://www.reporter.com.cy/politics/article/19046/
[4] Συλλογή εκλογικών βιβλιαρίων από την Θύρα 9, Ανακοίνωση http://balla.com.cy/2015/09/30/i-thira-9-topotehteitai-gia-eklogika-bibliaria84/
[5] 350000 από ΑΚΕΛ για να βοηθήσει την Ομόνοια, Ι. Κακούρη, 2017 http://goal.philenews.com/podosfero/kypros/a-katigoria/omonia/e350-000-apo-to-akel-gia-na-voithisi-tin-omonia/
[6] ΘΥΡΑ 9: «Πορεία ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΟΥ ΑΚΕΛ», 2015 http://www.kifines.com/news/gate-9/2015/12/thura-9-poreia-ekso-apo-ta-grapheia-tou-akel.6200.html
[7] http://pass-world.gr/enantia-sto-monterno-podosfairo-h-gia-ena-podosfairo-twn-apo-katw/